Het vitale dak is de toekomst

De letterlijke vertaling van vitaal is ‘voor het leven van groot belang’. En dat geldt zeker voor het dak. Het dak beschermt, levert energie, en is essentieel voor de gezondheid van bewoners en de energierekening. Daarom luistert het ontwerp nauw. De ruimte is beperkt en innovaties moeten altijd meerdere doelen dienen. Slimme oplossingen en een slim ontwerp bepalen hoe flexibel ingespeeld kan worden op toekomstige ontwikkelingen, zodat het dak in alle opzichten een gezonde toekomst tegemoet gaat.

Ventus doorvoer op het dak

Van Woningwet naar Bbl

Dat er eisen aan het dak gesteld worden is allesbehalve nieuw. De Woningwet uit 1901 noemde weersbestendigheid, bezonning, luchtverversing en water toe- en afvoer al als aandachtspunten. Dus wie denkt ‘ventilatie is nieuw’, dat is niet zo; luchtverversing werd al meer dan een eeuw geleden opgenomen in de wetgeving. Dé grote omslag voor de bouw kwam echter in 1965. Gemeenten moesten de eisen uit de Model-bouwverordening in hun eigen bouwverordening opnemen. Er was daardoor veel meer aandacht voor de stevigheid van de constructie én voor het eerst was er ook sprake van isolatiewaarden, daken, vloeren en buitenwanden moesten minimaal voldoen aan Rc=1,0.

De eisen uit de Model-bouwverordening werden in de loop der jaren wel strenger, maar dat ging heel geleidelijk. Toen het Bouwbesluit in 1992 het licht zag gold een Rc-waarde van 2,5 m2K/W voor de uitwendige scheidingsconstructie. Maar al snel worden de eisen aangescherpt. In 2012 moet voor de uitwendige scheidingsconstructie gerekend worden met een Rc-waarde van 3,5 m2K/W en sinds 2015 is er sprake van separate eisen voor daken, buitenwanden en vloeren. Sinds 2021 gelden de volgende eisen:

  • Daken: Rc= 6,3 m2K/W 
  • Buitenwanden: Rc= 4,7 m2K/W
  • Vloeren: Rc= 3,7 m2K/W

Sinds januari 2024 is het Bouwbesluit vervangen door het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). De eisen zijn niet verder aangescherpt, maar met de invoering van de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) is er wel een nieuwe dimensie toegevoegd aan de bouwwetgeving. De focus is gericht op het leveren van kwaliteit. Een private kwaliteitsborger toetst de plannen, de uitvoering én het functioneren van gebouwen en installaties. Daarnaast is de aansprakelijkheid gewijzigd; de klant moet krijgen wat hem is toegezegd en de aannemer is daar verantwoordelijkheid voor.

Energielabels

Het energielabel bepaalt steeds meer de waarde en verhuurbaarheid van woningen. En bewoners hechten steeds meer belang aan een lage energierekening en duurzame woning. Of ingrepen mogelijk en rendabel zijn, hangt echter af van de bouwperiode en eventuele eerdere upgrades.

voorzien van lage temperatuurverwarming is alleen rendabel als de woning voorzien wordt van mechanische (balans)ventilatie en er extra isolerende maatregelen worden getroffen. Dit geldt voor de hele schil maar voor het dak in het bijzonder, omdat via het dak de meeste warmte wordt verloren. En voor woningen gebouwd voor 1965 geldt dat er bij de bouw nauwelijks isolatie-eisen werden gesteld én beperkte constructie-eisen. Ook dat is een factor om rekening mee te houden, bijvoorbeeld bij het plaatsen van zonnepanelen.

Isolatiewaarden

Sinds 2008 is bij verkoop, oplevering en verhuur van een woning een energielabel verplicht. De bepalingsmethode die sinds 2021 voor het berekenen van de energieprestatie gebruikt wordt, is de NTA8800. Hoe energiezuinig de woning is, wordt aangegeven in kWh/m2 per jaar.

Zaken om rekening mee te houden:

  1. Een goede luchtdichtheid en hoge isolatiewaarden van het dak wegen zwaar door in de EPA-berekeningen, omdat de meeste warmte via het dak verloren gaat. Gemiddeld is dat 30% van de warmte. Ter vergelijking een gemiddelde woning verliest 25% van haar warmte door de muren, 17% door luchtcirculatie, 15% door de vloer en 13% via de ramen.
  2. De BENG 2-eis voor nieuwbouw zijn in 2021 bepaald op:
    Grondgebonden woningen 30kWh/m2 per jaar
    Woongebouwen 50 kWh/m2 per jaar
    Nieuw opgeleverde woningen hebben daardoor altijd een energielabel A+++ of beter.
  3. Vanaf 2030 mogen er geen woningen meer verhuurd worden met energielabels E, F of G. Op dit moment gelden er al beperkingen voor huurwoningen met slechte energielabels. De energiezuinigheid van een huurwoning wordt namelijk meegenomen in het puntensysteem van het woningwaarderingsstelsel (wws).
  4. Voor monumenten, noodgebouwen, vrijstaande gebouwen kleiner dan 50m2 is een

    energielabel geen verplichting.

Meer informatie

Kennisdocument Vitaliteit van het dak: Het vitale dak is de toekomst

Kennisdocument Vitaliteit van het dak: Het vitale dak is de toekomst

De letterlijke vertaling van vitaal is ‘voor het leven van groot belang’. En dat geldt zeker voor het dak.

Lees meer
DakWijs configurator

DakWijs configurator

Met de DakWijs configurator bepaal je zelf eenvoudig welke materialen je nodig hebt voor jouw hellende dak.

Lees meer
Word DakWijs met Ubbink

Word DakWijs met Ubbink

Er is geen bouwdeel dat op zoveel fronten moet presteren als het dak. In de basis om beschutting te bieden, maar het dak anno nu laat ook de roadmap naar een duurzame toekomst zien.

Lees meer